WINTERSWIJK / REKKEN – De wildgroei aan windturbines in de Duitse grensstreek roept steeds meer weerstand op, zowel bij bewoners als natuurbeschermers. De deelstaat Noordrijn-Westfalen werkt in navolging van Berlijn aan een moratorium om de ongecontroleerde bouw van windmolens tijdelijk stop te zetten, maar gemeenten zoals Vreden en Rhede benutten de resterende tijd om in hoog tempo vergunningen rond te krijgen.
Foto ter illustratie. – Foto: Eveline Zuurbier
Tijdelijke stop op windturbines in aantocht
Het district Münster kampt met een stortvloed aan aanvragen voor windturbines, mede als gevolg van een versoepeling van de Duitse wetgeving in 2022. Om verdere ongecontroleerde groei te stoppen, heeft de deelstaatregering van Noordrijn-Westfalen een motie van Berlijn overgenomen voor een tijdelijk verbod. Het moratorium moet zes maanden gelden voor de bouw van windmolens buiten de oorspronkelijk aangewezen plangebieden. Het Duitse parlement nam eind januari een motie aan om dit moratorium in te voeren, maar de officiële bekrachtiging in Münster laat nog op zich wachten.
In de grensstreek zijn de gevolgen hiervan direct merkbaar. Alleen al in Kreis Borken, waar al 304 windmolens staan, liggen nog minstens 84 aanvragen voor turbines met een hoogte tot 250 meter en 267 meter op de bureaus. Van deze aanvragen bevinden zich er twaalf vlakbij de Nederlandse grens bij Winterswijk en vier bij Rekken. Bewoners maken zich zorgen over het landschap, de natuur die beschermde statussen hebben, terwijl Duitse gemeenten en investeerders zich haasten om de aanvragen goedgekeurd te krijgen voordat het moratorium ingaat. Er staat economisch veel op het spel. Gemeenten aan de randen van het Roergebied merken dat de Duitse economie in het slob zit en zien mogelijkheden in de grootschalige energie-opwek.
Vreden versnelt windmolenplannen
De stad Vreden heeft hierop direct geanticipeerd. De gemeenteraad stemde vorige week in met de aanwijzing van extra gebieden voor de bouw van vier windmolens tot 267 meter hoog, pal aan de Nederlandse grens bij Rekken. Deze locaties liggen in een beschermd natuurgebied én in laagvliegroutes van Defensie.
Voor de gemeenteraad van Vreden is snelheid geboden. De stad wil haar bijdrage leveren aan de energietransitie en economisch profiteren van de opbrengsten. “Het gebied is gunstig gelegen, met weinig bebouwing en weinig verzet van Duitse zijde,” zo luidt de redenering. Omdat Nederlandse inwoners geen directe juridische middelen hebben om bezwaar te maken, kunnen Duitse gemeenten relatief eenvoudig plannen doorzetten.
Burgemeester Joost van Oostrum van Berkelland, waar Rekken onder valt, uitte eerder al zorgen over de situatie. “We moeten het grensgebied met rust laten en samen kijken hoe we onze ruimtelijke plannen beter op elkaar kunnen afstemmen.” De bewoners van Rekken voelen zich echter buitenspel gezet. De grens wordt in het dagelijks leven nauwelijks als scheidslijn ervaren, maar in dit dossier is die weer messcherp aanwezig.
Weerstand en juridische strijd
In Winterswijk en Rekken groeit de weerstand en ook de Duitse inwoners uit Südlohn roeren zich. De gemeenteraad van Südlohn wil ook geen extra windmolens binnen de gemeentegrenzen hebben, maar moesten in december instemmen vanwege de restricties uit Berlijn. Nu ziet de federale regering dat de windmolenbouw in de grensstreek uit de hand dreigt te lopen. Inwoners dienden al honderden bezwaarschriften in tegen de geplande windmolens en krijgen steun van natuurbeschermingsorganisaties, zoals de Duitse BUND. Ook de provincie Gelderland en de Nederlandse regering lobbyen bij Berlijn voor strengere regelgeving en wel met spoed.
Toch biedt de ingediende wetgeving nog geen directe oplossing voor bewoners die zich verzetten. “Zolang het moratorium nog niet officieel bekrachtigd is in Münster, kunnen gemeenten als Vreden en Rhede hun gang blijven gaan,” zegt een betrokken bewoner uit ’t Woold, waar mogelijk drie turbines vlakbij de grens komen.
Voor Rekken betekent dit dat bezwaarschriften alleen niet voldoende zijn, leert de ervaring van de buurtschappen Kotten en Ratum. Volgens het Duitse recht kunnen alleen juridische procedures (‘Klagen’) écht verandering brengen. Hiervoor is een Duitse advocaat nodig, wat de drempel voor verzet verhoogt en de inwoners van de buurtschappen al veel geld hebben gekost. De werkgroep Ratum-Kotten heeft een website gelanceerd waarop mensen geld kunnen doneren.
En wat nu?
Het moratorium wordt gezien als een noodzakelijke pauze om grip te krijgen op de vele aanvragen en om natuurbescherming beter te laten meewegen. Toch is het onzeker of dit voor Rekken en Winterswijk nog op tijd komt. Gemeenten die snel handelen, kunnen mogelijk nog bouwvergunningen verkrijgen voordat de nieuwe regelgeving ingaat.
Het definitieve ‘Regional Plan’ van het district Münster, dat een duurzame en gebalanceerde verdeling van windenergie moet garanderen, wordt pas in mei verwacht. Tot die tijd blijft de grensstreek een juridisch en politiek strijdtoneel tussen duurzame energie, economische belangen en het behoud van kwetsbare natuur.
Geschreven door Eveline Zuurbier
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.