DOETINCHEM – Het Nedersaksisch is al eeuwenlang een belangrijke taal in regio’s zoals de Achterhoek, de Veluwe en Twente. Hoewel het spreken ervan steeds minder wordt, krijgt de taal vaker een plek in het onderwijs. Zo ook op het Graafschap College. Daar kunnen mbo-studenten sinds dit jaar voor het eerst kiezen voor een keuzedeel over deze streektaal.
Het gele gebied is waar de regionale taal het Nedersaksisch wordt gesproken. – Foto: Flickr
Docent Ingrid Wibbelink van het Graafschap College vond het mooi dat er al onderwijsprogramma’s waren voor streektaal in het lagere onderwijs, maar miste het mbo in dat plaatje. Dus maakte ze er zelf een. Het keuzevak ‘Ontdek Nedersaksisch’ richt zich niet alleen op taal, cultuur en tradities, maar is ook gekoppeld aan de beroepspraktijk van studenten.
“In de zorg is het bijvoorbeeld heel waardevol als je iets weet over de taal en cultuur van patiënten”, vertelt Wibbelink. “Ook al spreek je het zelf niet, het helpt om hun achtergrond te begrijpen.” Naast zorgstudenten zijn ook studenten uit andere vakgebieden geïnteresseerd, zoals ICT en techniek.
'Heeft een smoel gekregen'
De laatste jaren ziet Marije Stromps van het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers dat er een groeiende waardering is voor streektaal. “Het heeft een smoel gekregen. Dat komt onder andere doordat het Nedersaksisch in 2018 officieel erkend is als taal, waardoor er overheidssteun en subsidies beschikbaar zijn om het gebruik en behoud ervan te stimuleren.”
Ook corona en muziek spelen een rol, volgens Stomps. “De wereld werd tijdens de pandemie heel klein. Mensen kregen meer waardering voor wat je dicht bij huis hebt, de taal en cultuur die daar leeft. In de muziek en in de media is ook steeds vaker plek voor de streektaal. Daardoor wordt het niet langer als ouderwets of boers gezien, maar juist als iets om trots op te zijn”.
Taal zonder grenzen
De aandacht voor het Nedersaksisch is volgens Stomps een belangrijke ontwikkeling. “We weten dat streektaal steeds minder wordt gesproken, terwijl het zo eigen is. Het is ouder dan het standaard Nederlands. In de Hanzesteden werd vroeger al Nedersaksisch gesproken.”
Niet alleen in Nederland wordt Nedersaksisch gesproken, ook in Duitsland en in Denemarken. Wanneer Stomps een uitstapje maakt naar de westelijke buren, kan ze wel eens met iemand in het Nedersaksisch praten. “Het hoort bij de regio en het is mooi dat daar nu meer waardering voor komt.”
Kleuters, kinderen en studenten
Het is voor scholen niet verplicht om streektaal te onderwijzen. In Gelderland gebeurt dit toch al wel. Zo leren kleuters in de Achterhoek spelenderwijs Achterhoeks praten met het lespakket Plat veur Potwottels en op de Veluwe leren kinderen van groep 5 en 6 door het streektaalmagazine Wiesneus over hun eigen streektaal.
Met dit nieuwe keuzedeel hoopt het Graafschap College bij te dragen aan het behoud en de waardering van het Nedersaksisch. “Het is voor iedereen toegankelijk”, benadrukt Wibbelink.
Dialecten springlevend met carnaval: ‘We zèn ut nog lang nie zat!’
DJ Martien (83) houdt het dialect levend
Geschreven door Romee Tap
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.