– Het jaar 2024 was hét jaar van de knal. Culemborg, Arnhem, Apeldoorn, Nijkerk en Ede; het lijkt in Gelderland elke week wel raak in een woonwijk. Waren er in 2021 nog 12 explosies, in vier jaar tijd is dit verviervoudigd tot 48. Het Openbaar Ministerie Oost-Nederland duidt de toename.
Persofficier van Justitie Chun Yan Huang vrijdag in De Week van Gelderland over de toename van explosies. – Foto: Omroep Gelderland
“Het is bijzonder opmerkelijk, die enorme stijging in de aanslagen met explosieven”, zegt persofficier Chun Yan Huang van Justitie namens het OM in De Week van Gelderland.
“Wat wij zien, is dat er een verschuiving plaatsvindt qua middel dat wordt gebruikt. Waar vroeger misschien een baksteen door de ruit ging, is dat nu bij wijze van spreken een aanslag met een explosief. Het is duidelijk dat dit veel zorgen baart en ernstig is.”
Vooral jongeren
“De toename heeft te maken met een aantal factoren. Denk aan de verkrijgbaarheid van het vuurwerk waarmee dit soort aanslagen worden gepleegd. Het is verboden, maar betrekkelijk makkelijk te verkrijgen.”
Vooral jongeren plegen aanslagen, zegt Huang. “Uit onderzoek blijkt dat jonge mensen, minderjarigen, benaderd worden om tegen betaling dit soort aanslagen te plegen. Soms voor een niet eens zo heel hoog bedrag. Soms maar een paar honderd euro. Dat zijn ook kinderen die nog nooit met politie en justitie in aanraking zijn gekomen en dan ineens voor zo’n heftig feit wel in beeld komen.”
Zwijgen
Wie de jongeren opdracht geeft, blijft vaak onduidelijk. “Wat ontzettend lastig is voor deze minderjarigen die dan opgepakt worden, is dat niet altijd duidelijk is waarom ze het doen en met wie ze in contact zijn gekomen. Ze willen vaak niet verklaren wat erachter zit. Uiteraard hebben we wel andere mogelijkheden om onderzoek te doen. Denk aan het onderzoeken van telefoons.”
Ook worden de uitvoerders van de explosies soms bedreigd door de opdrachtgever, legt Huang uit: “‘Je houdt je kop of anders gaat er een bom af bij je eigen woning’ of ‘we doen je familie iets aan’. Dat soort dreigementen zien we voorbijkomen. Dat maakt het voor dit soort minderjarigen moeilijker om zich aan dit soort plannen te onttrekken.”
Het middel
De baksteen lijkt te zijn verruild voor explosieven, ziet Huang. “Vaak wordt de kracht van het illegale vuurwerk zwaar onderschat. Zeker als het gecombineerd wordt met andere brandbare stoffen of andere goederen.”
En er vindt ook een verschuiving plaats in de aanleiding van de explosies. Huang: “Waar het vroeger vooral in het criminele milieu plaatsvond, vindt het steeds vaker in de relationele sfeer plaats. Soms gewoon de huis-tuin-en-keukenruzies.”
Europees verbod
Huang is er dan ook voorstander van dat vuurwerk als cobra’s Europees verboden worden. “Dat lijkt me een heel goed idee”, reageert ze. “Bezit of handelen in illegaal vuurwerk is strafbaar. Er zijn geluiden om dit ook in de Wapenwet op te nemen, om de mogelijkheden te vergroten. Dat zou een extra tool zijn om zwaarder te straffen. Ik denk dat dat kan helpen. In sommige gevallen kan je het vuurwerk vergelijken met een handgranaat, dan moet je het ook als wapen kunnen beschouwen.”
Haar wens voor komend jaar: “De stijgende trend is maatschappelijk zorgwekkend, en we moeten proberen die te doorbreken.”
Derde arrestatie na reeks explosies in Nijkerk
Al meer illegaal vuurwerk opgespoord dan vorig jaar: ‘Meld het’
Geschreven door Anton Adelaar
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.