–
LICHTENVOORDE – In de Bonifatiuskerk leek de deelname aan 4 mei minder te zijn, maar eenmaal buiten de ‘dodenmars’ lopend richting het oorlogsmonument sloten meer mensen zich aan en wel zoveel dat de Algemene Begraafplaats in Lichtenvoorde compleet volliep.
Wethouder Porskamp, veteraan Vincent van Harxen, dominee Hans Hinkamp en pastoor de Jong legden kransen bij het oorlogsmonument aan de Dijkstraat nadat om 20.00 uur twee minuten stil was gehouden. Mensen uit het publiek kregen ook gelegenheid bloemen bij de namen op het monument te leggen.
Bij de herdenkingsbijeenkomst in de katholieke kerk had Claire van Bijleveld een indrukwekkende voordracht over haar vermiste zus Edith die naamloos ten ging voor haar ouders die de stafkampen overleefden. Zij zouden nooit weten of hun dochtertje van net twee jaar oud de oorlog overleefd zou hebben. Waar zou ze zijn? Ze hadden haar bij goede bekenden in Apeldoorn gebracht, want onderduiken met een kleine peuter bracht de mensen van de onderduikadressen te snel in gevaar. Met haar blonde uiterlijk zou ze als Joods meisje in het gezin in Apeldoorn niet opvallen. Toch werd ze op 4-jarige leeftijd verraden en zetten de Duitsers haar op transport in een wagon met ‘onbekende kinderen’ opgeschreven. De Duitsers twijfelden of ze wel Joods was. Zusje Edith werd in haar persoonlijke papieren genoteerd als ‘onbekend kind nummer 54’. Haar eindbestemming is tot zestig jaar na de oorlog nog onbekend.
De voordracht van Claire van Bijleveld sloot feilloos aan bij het thema van dit jaar ‘Leven met Oorlog’. Claire is een tweede generatie oorlogskind die de oorlog niet heeft meegemaakt, maar waar de gruwelijkheden uit het verleden nog altijd in haar aanwezig zijn. Over het thema zei wethouder Bart Porskamp dat de oorlog 78 jaar geleden is en de afstand weliswaar steeds groter wordt, maar er komen door met name door de oorlog in Oekraïne steeds meer nieuwe verhalen bij die overeenkomen met de oude verhalen. “Zij droomden van een leuk leven in een goed huis, van een misschien een vakantie, echter op de vlucht voor dreigingen en oorlog werd het overleven.”
Dat gevoel dat de oorlog voor haar ouders na 1945 nooit over zou zijn, werkte in Claire door bij alle herdenkingen. Ze raakt na het overlijden van haar ouders vastbesloten naar haar zus te gaan zoeken. Haar zus, ‘nummer 54’, krijgt een gezicht wanneer een bekende Amerikaanse kunstenares enkele foto’s van de onbekende kinderen schildert en exposeert in haar expositie in Amerika. In 2006 gaan de archieven van het internationale Rode Kruis open en vindt ze het ontbrekende document om te weten hoe het met haar zus is afgelopen. Op 4 oktober 1944, een paar maanden voor de bevrijding van Auschwiz wordt haar zus op 4-jarige leeftijd vergast in dit vernietigingskamp. Claire weet sinds 2006 definitief wat er met Edith gebeurd is. Ze heeft dan nog één doel om de oorlog voor haarzelf een plek te geven en dat is haar naam met overlijdensdatum in te schrijven bij Yad Vashem in Jeruzalem waar ze niet langer als vermist is opgeschreven. “Ediths naam draait daar rond tussen alle Joodse slachtoffers van de Holocaust.
De voordracht van Claire van Bijleveld met het verschrikkelijke slot duurde tien minuten en tien minuten was het adembenemend stil. Bijna werd er geapplaudisseerd om haar steun te bewijzen maar het protocol voor de 4 Mei-herdenking leende zich er niet voor. De leerlingen Marit en Elin van IEKC Het Gele Park, vertelden over wat hun voorstelling over oorlog en vluchtelingen op het grote prikbord in de kerk is. Zij maken deel uit van de vierde generatie en hebben te maken met de drama’s rond vluchtelingen en de oorlog in Oekraïne en delen de verhalen die opa’s en oma’s vertellen. Wat kies in de korte tijd die je hebt, daaruit te vertellen voor een kerk met mensen? De kerk met mensen luistert naar de twee met de aandacht voor her verhaal van Claire.
De bijdrage van leerlingen van Het Gele Park aan de 4-mei herdenking en de assistentie van de scouting bij de kranslegging bij het monument en het eerbetoon met bloemen bij de pilotengraven, verbroedert met de generaties die dichter bij de oorlog staan. Het is ook voor de komende generaties de taak dat elk verhaal en iedereen er mag zijn als de mensen die de Tweede Wereldoorlog er niet meer zijn.
Geschreven door Eveline Zuurbier op 2023-05-05 05:48:24
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.