AALTEN – Met ingang van 9 december introduceert Nederland grenscontroles, een maatregel die al langer van kracht is in Duitsland en Frankrijk. Het kabinet wil met de controles illegale migratie en mensenhandel terugdringen. De grensgemeenten, die nauw verbonden zijn met hun buren over de grens, reageren echter met zorgen en twijfels. Zij vrezen ernstige gevolgen voor het dagelijks leven, de regionale economie en de onderlinge samenwerking.
Bij de grensovergang Aalten-Hemden is het aantal keren dat bij de grens gecontroleerd werd gelijk aan voordat de maatregel in Duitsland ingevoerd werd. – Foto: Google Maps
Burgemeester Anton Stapelkamp van Aalten bekritiseert het gebrek aan overleg vanuit Den Haag. “We hebben hier veel contacten over de grens. In onze buurgemeente Bocholt bijvoorbeeld wonen 800 Nederlanders die regelmatig de grens oversteken voor boodschappen of werk. Voor hen – en voor iedereen die dagelijks over en weer gaat – leveren de controles vooral hinder op.” Stapelkamp stelt dat het besluit zonder voldoende voorbereiding en communicatie is genomen. “Europese samenwerking is gebaseerd op vertrouwen en afspraken. Deze controles ontwrichten dat en hebben mogelijk grote impact op de grensregio’s en hun economieën,” omschrijft Stapelkamp de nadelige gevolgen ervan.
De Vereniging van Europese Grensregio’s (AEBR) sprak zich recent uit over deze kwestie. Tijdens een bijeenkomst in Noorwegen op 24 oktober heeft de AEBR een resolutie aangenomen waarin regeringsleiders worden opgeroepen grenscontroles alleen als laatste redmiddel in te zetten. Volgens de vereniging is de maatregel een politiek antwoord dat geen duurzame oplossing biedt.
I
n Duitsland bijvoorbeeld, waar grenscontroles sinds september zijn ingevoerd, blijkt de intensiteit in de praktijk mee te vallen. Desondanks zijn in 2023 al ruim 53.000 mensen tegengehouden aan de Duitse grens, waarvan bijna de helft werd teruggestuurd, zo meldde de NOS. Deze aantallen benadrukken volgens critici de spanning tussen grensregio’s en nationale veiligheidsmaatregelen.
Een belangrijk aspect van de kritiek is de uitvoerbaarheid van de maatregel. De Koninklijke Marechaussee is belast met de controles, maar volgens Stapelkamp is er met de huidige capaciteit een uitdaging. “De Marechaussee kampt met 1.600 openstaande vacatures. Hoe kan zij dit zonder uitbreiding uitvoeren”, vraagt hij zich af. De nieuwe taken vormen een grote belasting voor een organisatie die al te maken heeft met personeelstekorten.
Daarnaast zijn er zorgen over de impact op de openbare orde en veiligheid in de grensgebieden. Als de grenscontroles succesvol blijken, is er politiecapaciteit nodig om aanhoudingen uit te voeren. “En als de maatregel weinig effect heeft, dan vraag ik me af waarom Den Haag deze ‘poeha’ introduceert,” stelt Stapelkamp. Voor grensgemeenten lijkt de maatregel vooral bedoeld om politieke beloftes na te komen, terwijl de lasten voor de grensregio’s voelbaar zullen zijn. Grensbewoners, die over de grens wonen en/of werken, bedrijven, grensverkeer hebben de lokale economie gevormd. Met name zij merken nu de nadelige effecten van dit besluit, aldus Stapelkamp
Ondanks de bezwaren kan de grensmaatregel, die in eerste instantie zes maanden zal gelden, indien nodig worden verlengd. Minister Faber heeft bevestigd dat, net als in Duitsland, de controles eventueel kunnen worden uitgebreid. Voorlopig bereiden de grensgemeenten zich echter voor op de komst van de controles en hopen zij dat hun zorgen in Den Haag worden gehoord.
Geschreven door Eveline Zuurbier
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.