–
BREDEVOORT – De geschiedenis van Bredevoort kent door de eeuwen heen tijden van economische bloei en – neergang. Bredevoort was een belangrijke hoge heerlijkheid midden in het moeras waar een levendige handel gaande was. Het vestingstadje kwam ondanks de toestroom van handelaren, edellieden en kanunniken regelmatig in verval. En telkens weer herstelde het stadje zich weer door moderne vernieuwingen. Zo ook het initiatief Bredevoort Boekenstad dat in de jaren ’90 en ’00 glorietijden kende, maar door Bol.com bijna om zeep werd geholpen. En ook hier zijn nieuwe pioniers opgestaan die met de uitbreiding Bredevoort Breder dan Boeken voor nieuwe elan zorgen rond 30 jaar Bredevoort Boekenstad. Het komende weekend gaat het gebeuren met een festival vol cultuur.
Bredevoort Breder dan Boeken. De comité pioniers wil met het vieren van het 30-jarige jubileum een nieuw tijdperk in luiden. Literatuur, schrijverskunst, de diversiteit aan ateliers (goudsmid, glas-in-lood), poppentheater, de eigen stadsbrouwerij, een instrumentenmaker, verhalenvertellers, predikers en een Engelse – en Duitse antiquariaat met die kerken als cultuurbakens vormen die de basis voor deze nieuwe economische impuls. Aankomend weekend staat Bredevoort vanaf vrijdagavond vol met kunst, bijzondere ambachten, muziek, poëzie, kookkunst, kamertheater en nog veel meer. Natuurlijk ontbreken de boekenstalletjes niet en zijn er in de Koppelkerk en de oude Joriskerk activiteiten met levendige exposities en films.
Door Hay-on-Wye in Wales werd Bredevoort Boekenstad
Renske Waardenburg, Rainer Heeke en Pieter van Dijk zijn drie trekkers uit een groep van twaalf ambachtelijke kunstenaars en cultuurliefhebbers van het nieuwe Bredevoortse initiatief. Toen voor het vieren van 30 jaar Bredevoort Boekenstad de eerste ideeën kwamen en mensen ervan hoorden, sloten steeds meer Bredevoorders aan. Eenzelfde effect gebeurde ook in 1993 toen Henk Ruessink, in juni 1992 een artikel las over Hay-on-Wye in Wales waar boekhandelaren zicht vestigden in een middeleeuwse setting. Dat kreeg een economisch succes. Zoiets zou ook voor Bredevoort wat kunnen zijn.
Broeinest en economische motor
“Bredevoort had in de jaren ’80 te kampen met leegloop en leegstand nadat de industrie geheel was verdwenen. Toen heeft men nagedacht over hoe dat tij te keren”, vertelt Renske Waardenburg. Het pittoreske van de middeleeuwen heeft Bredevoort mee: de Boekenstad werd de nieuwe economische motor van het stadje. Ondanks dat er in Bredevoort cultureel opzicht meerdere stromingen in religieus denken – katholieken, protestants christelijken en ‘niets’-denkenden- zoeken inwoners elkaar altijd op in de samenwerking, verhaalt ze verder. Daarom konden boekhandelaren er aarden en kende Bredevoort weer betere economische tijden. Bredevoort werd een broeinest voor cultuur, kunst en toeristische bedrijvigheid én tot over de landsgrenzen bekend.
Vergadertafel wordt verhalentafel
Bij Renske Waardenburg in de stadsboerderij aan de Markt vergadert het organiserende comité keer op keer om Bredevoort Breder dan Boeken gestalte te geven. De vergadertafel zal in het weekend dienstdoen als verhalentafel. In de expositieruimte ernaast is onder meer de kleinste boekwinkel van Bredevoort ingericht. “We dachten dat we met Bredevoort Boekenstad in deze tijd op een dieptepunt waren beland. Als je door Bredevoort loopt, dan zie je zoveel nieuwe dingen gebeuren. Kijk naar het atelier van de goudsmid, de stadsbierbrouwer, de klokkenmaker, een boekbinder, Hotel de Heerlijckheid en verderop zit de glas-in-lood-maker, de VVV die wekelijks meerdere rondleidingen geeft. We hebben ook ‘vintage and design’ winkels in Bredevoort gekregen.”
‘Cultuur en aantrekkingskracht handelaren moet hier in de grond zitten’
Rainer Heeke zegt verwonderd: “We hebben ons echt afgevraagd ‘wat is er nog te beleven als de boekenwinkels, de stalletjes en de activiteiten zo minder zijn geworden. En kijk nu, de vesting is opengegaan. Het blijft bijzonder: waarom Bredevoort en ‘Boekenstad’ mensen aan blijft trekken; ook internationaal. Het moet in de grond zitten. Brede-voort, een doorgaande plek in het moerassige land, is altijd een pleisterplaats geweest voor handelaren. Je vraagt je af wanneer je op de vesting bij de molen staat: ‘hoe kan hier met drie verschillende kerken, een oud-synagoge én in een kleine gemeenschap dicht op elkaar, zo goed samengeleefd worden?”
In de middeleeuwen en ook nu
Rainer Heeke is één van de acht overgebleven antiquariaten. Hij is de boekhandelaar van het eerste uur en afkomstig uit Münsterland en eigenaar van de boekhandel met veel Duitse boeken in het assortiment. “Het idee achter de boekenstad is een lokaal netwerk opbouwen, zonder concurrentie maar aanvullend zijn op de ander door te delen in samenwerking. Daarom heeft Bredevoort Boekenstad altijd weer nieuwe mensen aangetrokken”, laten beiden in een map vol krantenartikelen en affiches zien. De cultuurhistorie en de handel in boeken hebben altijd gewerkt als katalysator voor de plaatselijke economie. Dat was al in de middeleeuwen bij de kanunniken (Windesheimers in ’t Klooster die moderne devotie brachten) en dat is het nog steeds.
Vernieuwde impuls
Pieter van Dijk is zo’n kunstenaar die van de Bredevoortse open cultuur is gaan houden. Sinds vier jaar woont hij in het stadje. “Ik ben blij geworden over dat ik hier woon”, bevestigt hij. “Ik kom uit Varsseveld, ik ben dus import, maar dat voelt niet zo. Het gaat hier niet over grootschaligheid, maar het kleine intieme is de verbinding waardoor je elkaar opzoekt.” Van Dijk is een theaterman en gaat een poppenspel opvoeren tussen de poppen bij Café De Zwaan. Wie regelmatig in Bredevoort komt weet dat wanneer dit café gesloten is, het achter de ramen wemelt van grote etalagepoppen die er een gezellige avond hebben. Dat inspireerde hem voor zijn theaterspel. “Ik ben een maand geleden aangeschoven om mee te denken de Bredevoort Boekenstad een nieuwe impuls te geven. En dan kom je er echt achter dat Bredevoort veel breder is dan boeken.
De opening is vrijdagavond 25 augustus in de Kopellekerk met films over Bredevoort. Op zaterdag 26 augustus zijn er huiskamerconcerten, poëzie en miniconcerten. Het Bredevoort Breder dan Boeken-festival wordt zondag 27 augustus afgesloten met een boekenmarkt rondom de Koppelkerk. Voor kinderen zijn er ook kleinkunstactiviteiten. De organisatie wil Bredevoort Breder dan Boeken vier keer per jaar aandacht gaan geven in een kleinere opzet.
Geschreven door Eveline Zuurbier op 2023-08-23 15:50:23
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.