AALTEN – Voedselbomen, klimaatstruiken of gewassen voor bouwmaterialen: het boerenlandschap is aan het veranderen, omdat steeds meer boeren andere manieren zoeken om een boterham te verdienen. Bomen en houtwallen kunnen daarbij helpen. Agroforestry Netwerk Gelderland hielp de afgelopen vier jaar tientallen boeren. Ruim tweehonderd boeren willen ook bomen planten en de subsidiepot is keer op keer leeg.
Jan uit Aalten plant een rij walnoten op zijn boerenland – Foto: Omroep Gelderland
De paarden in de wei van Jan Hoftijzer genieten nu nog van een grasmaaltijd, maar over een paar jaar kunnen ze ook voor een ander gerecht kiezen: walnoten. Akkerbouwer Jan is in een weide druk bezig met de aanplant van walnotenbomen. “Ik ben wel fan van natuurinclusieve landbouw”, zegt hij. “En ik verbouw nu onder meer mais en ik zie de toekomst daarvan somber in.”
Bomen terug in het land
Daarom is Jan nu in de weer met grondboren, een schop en een grote hamer. “We gaan hier niet alleen walnoten planten, maar ook fruitbomen”, zegt hij. “De prijs van walnoten is hoog en de verwachting is dat ik hier straks echt geld mee kan gaan verdienen. Maar ook gaan de bomen schaduw voor de dieren opleveren. Daarnaast kunnen onze campinggasten straks wandelen tussen de bomen en struiken door.”
In deze video kun je zien wat Jan op zijn boerenland aan het doen is:
Jan is helemaal enthousiast en steeds meer boeren worden net zo enthousiast, zegt Dyon Temming van Agroforestry Netwerk Gelderland. “Mensen als Jan zijn intrinsiek gemotiveerd om met hun bedrijf klaar te zijn voor de toekomst. Hij doet het natuurlijk als verdienmodel, maar hij zit aan de rand van Aalten en hij wil graag dat mensen zijn bedrijf accepteren. Dus dat is een imagoverhaal.”
Niet alleen boeren hebben interesse
Nu steeds meer boeren interesse hebben, is in het landschap een verschil te zien. En dat schudt ook natuurorganisaties wakker. “Die zien nu bijvoorbeeld ook dat er natuurverbindingen gelegd kunnen worden tussen boerengrond en natuur”, zegt Temming.
Helemaal vreemd zijn bomen op het boerenland niet. Vroeger zag je in het Achterhoekse landschap behoorlijk veel bomen en struiken staan in de vorm van houtwallen. Die zijn door de jaren heen verdwenen. “De houtwal van weleer was een antwoord op de vragen van die tijd. Ze hadden toen voor hun overleven geriefhout nodig, hout om te bouwen of te stoken. Dat werd uit de omgeving gehaald en dat groeide in houtsingels en houtwallen”, legt Temming uit.
De houtwallen verdwenen omdat de landbouw veranderde. Maar nu komen ze op een andere manier weer terug. “We zitten nu in een tijd met nieuwe vraagstukken en ik denk dat houtwallen heel belangrijk zijn voor agrariërs”, zegt Temming.
Wat is AgroForestry?
Agroforestry gaat over het planten van nuttige bomen binnen het agrarische bedrijf. Volgens Dyon Temming van AgroForestry netwerk Gelderland moeten de bomen een aanvulling zijn op het bestaande boerenbedrijf. Het verschilt dus ook per bedrijf welke bomen en struiken geschikt zijn en welke niet.
“De keuze is reuze, je kunt alle kanten op”, zegt Temming. “Je kan zoeken naar hout om het energievraagstuk te helpen oplossen”, begint Temming met een opsomming. “Maar je kunt ook denken aan bouwhout voor biobased bouwen, voedsel in het kader van de eiwittransitie, klimaat, biodiversiteit en water.”
Het AgroForestry netwerk in Gelderland is in 2020 gestart. Sinds de start zijn zestig boeren geholpen en daarnaast zijn er nog zeker 200 boeren die geïnteresseerd zijn. Het netwerk helpt boeren bij het maken van plannen voor hun bedrijf: “Wij helpen ze om van idee naar plan te gaan. We helpen ze om geld binnen te halen om die aanleg te kunnen betalen. Het allerbelangrijkste is dat wij boeren kunnen helpen bij informatie over die bomen.”
Subsidiepot snel leeg
In Gelderland is er al twee jaar een subsidiepot voor de aanleg van agroforestry systemen. “Die regeling is zeer succesvol, want het potje is al vier keer aangevuld en iedere keer is de pot binnen de kortste keren leeg”, zegt Temming. Op 13 januari gaat hij voor de vijfde keer open en dan zit er weer twee ton in, waar boeren aanspraak op kunnen maken.
Deelnemers krijgen 60 procent van de investering vergoedt tot een maximum van 20.000 euro. De subsidie is dus echt bedoeld om aan de gang te komen. Maar het ene systeem is kostbaarder dan het andere. Als je met notenbomen begint, betaal je maar zo’n 50 euro per boom. Ga je voederhagen aanleggen, dat zijn maar hele kleine boompjes, dan zijn die veel goedkoper en is de aanleg ook nog eens veel eenvoudiger.
Jan hoopt. nu hij na tientallen jaren met iets nieuws aan de slag gaat, dat zijn bomen snel gaan doen wat ze moeten doen: “Ik hoop dat het er hier straks heel mooi uitziet en dat ik nog heel lang walnoten kan oogsten.”
Dit verdween (bijna) uit de Achterhoek, maar moet nu weer terugkeren
Dit is waarom er hennep groeit op Achterhoekse akkers
Geschreven door Melanie Lokate
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.